Endoprotezy stawu biodrowego – leczenie w Gdańsku
Obecnie coraz częściej spotyka się pacjentów po endoprotezoplastyce stawu biodrowego, wymagających wymiany protezy stawu. Implanty biodrowe, jak każde elementy mechaniczne, ulegają zużyciu i tracą swoje właściwości. Na szczęście przyczyny przedwczesnej utraty funkcji endoprotez zostały już poznane, co przyczyniło się do użycia nowych technologii, przedłużających ich żywotność.
W Polsce rocznie wykonuje się około 50 tysięcy endoprotezoplastyk stawu biodrowego. Liczba ta jest dalece niewystarczająca, gdyż kolejka oczekujących jest dwa razy dłuższa. Z tego powodu, protezy wszczepiane są zbyt późno, najczęściej wtedy, kiedy doszło już do znacznego uszkodzenia powierzchni stawowych.
Ma to ogromny wpływ na jakość życia pacjenta, ograniczenie jego ruchomości i co się z tym wiąże, spadkiem jakości tkanki kostnej. Nawet najlepsza proteza, wszczepiona pacjentowi z osteoporozą i ograniczonym zakresem ruchów, nie daje nadziei na jej długie przeżycie.
Endoprotezoplastyka całkowita cementowa stawu biodrowego – Gdańsk Gdynia Sopot.
Jakie czynniki mają wpływ na żywotność endoprotezy stawu biodrowego?
W ostatnich latach dokonał się duży postęp w protezoplastyce stawu biodrowego. Zmianie uległy prawie wszystkie elementy, począwszy od stopów metali używanych do produkcji implantów biodra, kończąc na materiałach, służących jako powierzchnie stawowe. Te ostatnie cechują się obecnie mniejszymi współczynnikami tarcia, tym samym zmniejszając ich zużycie w czasie. Modyfikacje nie ominęły również samego kształtu endoprotez. Projektuje się je w taki sposób, aby pasowały idealnie do przekroju jamy szpikowej. Pozwala to na równomierne przenoszenie obciążenia i zmniejsza ryzyko osteolizy (procesu niszczenia tkanki kości).
Oprócz wyboru właściwego implantu biodra, równie ważna dla jego żywotności jest właściwa technika operacyjna. Metody bezcementowej endoprotezoplastyki stawu biodrowego przynoszą lepsze wyniki w dłuższym czasie, lecz zarezerwowane są wyłącznie dla pacjentów z dobrą jakością tkanki kostnej.
Dla osób starszych, z nasiloną osteoporozą, rozwinięto w ostatnich latach procedury z użyciem cementu jako elementu stabilizującego trzpień i panewkę protezy. Dzięki zmianom w technologii cementowania, średni czas od zabiegu do pojawienia się pierwszych ubytków związanych ze zużyciem protezy to 7 lat.
Równie ważne dla żywotności endoprotezy stawu biodrowego są aspekty związane z prawidłowym jej użytkowaniem. Jeszcze w latach 80-tych, po zapoznaniu się z wczesnymi efektami protezoplastyki sądzono, że pacjenci po zabiegu będą mogli powrócić do sportów takich jak narciarstwo czy bieganie. Późniejsze badania wykazały, że powtarzające się przeciążenia implantów prowadzą do ich przedwczesnego zużycia. Grozi to poważnymi konsekwencjami, w tym złamaniami i obluzowaniem wewnątrz jamy szpikowej, które wymagają trudnych zabiegów naprawczych. Chory przed wyjściem ze szpitala powinien nabyć umiejętność prawidłowego chodzenia z użyciem kul inwalidzkich.
Trzeba być również świadomym, że w pierwszym okresie pooperacyjnym, gdy zachodzą nasilone zmiany w tkance kostnej, należy być szczególnie ostrożnym podczas codziennych czynności. Choćby niewinne wstawanie z niskiego łóżka wiąże się ze znacznym obciążeniem dla implantu biodrowego. Dlatego też otoczenie chorego powinno ulec zmianie. Proste rozwiązania, takie jak podwyższenie mebli służących do wypoczynku, czy korzystanie z pomocy narzędzi przy podnoszeniu przedmiotów z podłoża, wpływają pozytywnie na żywotność endoprotezy. Nie bez znaczenia jest również utrzymywanie masy ciała w granicach fizjologicznych i unikanie przenoszenia ciężkich przedmiotów.
Wskazówki dla pacjenta po operacji wszczepienia endoprotezy stawu biodrowego wykonywane we wczesnej fazie pooperacyjnej:
W pozycji leżącej:
- Podczas leżenia na plecach nie wolno Ci skręcać nogi operowanej do wewnątrz ani na zewnątrz (najłatwiej sprawdzić, czy noga jest skręcona, spoglądając na pozycję stopy),
- Podczas leżenia na plecach nie wolno Ci przywodzić nogi do wnętrza ciała (łączyć nóg),
- Po wszczepieniu endoprotezy stawu biodrowego podczas leżenia na plecach, aby uniknąć złączenia się operowanej i zdrowej nogi, włóż pomiędzy nie poduszkę. Noga operowana powinna być ułożona w lekkim rozkroku, a stopa zabezpieczona z boku poduszką lub wałkiem (aby nie wyręcała się na zewnątrz),
- Kiedy zmieniasz pozycję z leżącej na siedzącą, operowaną nogę zawsze opuszczaj jako pierwszą,
- Jeżeli to możliwe, leż na operowanej nodze na boku, utrzymując ją wyprostowaną w stawie biodrowym i kolanowym (zapobiega to powstaniu przykurczy),
- Unikaj zgięcia stawu biodrowego powyżej kąta 90°.
W pozycji siedzącej – pamietaj, aby:
- Siedzisko krzesła, na którym siedzisz nie miało zbyt miękkiego podłoża, ponieważ biodro będzie się zapadać,
- Krzesło miało siedzisko ustawione wysoko (jeżeli tak nie jest, zanim usiądziesz, połóż na nim twardą poduszkę, co pozwoli je podwyższyć),
- Siadać prawidłowo, czyli tak, by kolana znajdowały się poniżej bioder (zabezpieczy to Twoją endoprotezę stawu biodrowego przed niebezpiecznym przeciążeniem),
- Podczas siadu nie przechylać tułowia zbyt mocno do przodu (np. wiążąc but, podnosząc jakiś przedmiot z podłogi). Ruch ten oprócz zgięcia kręgosłupa powoduje ruch stawu biodrowego (jego nadmierne zgięcie nie jest wskazane we wczesnej fazie po operacji biodra),
- Podczas siadania lub wstawania wysuwać operowaną nogę do przodu (w celu jej odciążenia), a ciężar całego ciała oprzeć na rękach,
- Podczas wstawania nie opierać rąk na operowanej nodze,
- Nie zakładać nogi na nogę (jest to ruch przywiedzenia w stawie biodrowym, który może spowodować zwichnięcie endoprotezy stawu biodrowego).
W pozycji stojącej – pamiętaj, aby:
- Nie krzyżować nóg podczas stania oraz unikać nadmiernego skręcania tułowia w prawą i lewą stronę,
- Podczas chodzenia nie skręcać stopy ani do wewnątrz, ani na zewnątrz,
- Nie obciążać operowanej nogi całym ciężarem swojego ciała,
- Nie wykonywać zbyt dużych kroków,
- Unikać szurania stopami po podłożu podczas chodu,
Inne czynności dnia codziennego oraz zalecenia dla pacjentów. Pamiętaj, aby:
- Stosować przedmioty pomocnicze na przykład łyżkę do obuwia z długą rączką czy też szczypce do podnoszenia niewielkich przedmiotów z podłoża,
- Zamontować na toalecie specjalne podwyższenie zapobiegające nadmiernemu zgięciu stawu biodrowego,
- Nie dźwigać ciężkich przedmiotów (na przykład zakupów),
- Nie pochylać się po przedmioty leżące na niskich półkach czy na podłodze,
- Wychodząc z wanny, korzystać z pomocy balkonika lub wysokiego i stabilnego krzesła (operowana noga zawsze wysuwana jest z wanny jako pierwsza, a ciężar ciała przenoszony powinien być na balkonik lub krzesło),
- Podczas chodzenia, unikać wchodzenia na niewielkie dywaniki czy śliskie wykładziny. Zminimalizujesz tym samym ryzyko upadku (najbezpieczniej będzie poprosić kogoś z najbliższych o usunięcie ich z mieszkania na czas Twojego powrotu do zdrowia),
- Bezwzględnie stosować się do wskazań lekarza (na przykład jeśli Twój lekarz zalecił Ci używanie kul lub laski),
- Zakładać pełne buty, unikać klapek, japonek i sandałów,
- Wchodząc po schodach najpierw stawiać nogę nieoperowaną (to na niej opiera się cały ciężar ciała), następnie dostawić operowaną,
- Schodząc ze schodów najpierw stawiać nogę operowaną, następnie dostawić nieoperowaną.
