Okres jesienno-zimowy tradycyjnie sprzyja infekcjom, a grypa i przeziębienie są najczęstszymi chorobami dotykającymi w tym czasie miliony Polaków. Wiele osób nie tylko myli te choroby, ale często też uważa jeden i ten sam rodzaj infekcji. Pomimo wielu podobieństw są to dwie różne jednostki chorobowe i warto wiedzieć jak je rozróżnić.

Przeziębienie zwykle wywołują  bakterie i ponad 200 typów wirusów (najczęściej rinowirusy i enterowirusy), które są bardzo prymitywnymi organizmami, a ich siła tkwi w ich ilości.

Natomiast grypa wywołana jest przez różne typy wirusów grypy A, B lub C, bardzo niebezpieczne drobnoustroje, nieomal inteligentne, zdolne do błyskawicznego działania, a nawet do zmiany swojego wyglądu i właściwości. Wirusy potrafią też ukrywać się w naszym organizmie, by później (nawet po kilku miesiącach czy latach) ponownie zaatakować.

Objawy przeziębienia i grypy

Przeziębienie

• rozpoczyna się powoli,
• pojawia się ból i drapanie w gardle
• pojawia się kichanie, a następnie katar,
• najczęściej przebieg bez gorączki (może wystąpić stan podgorączkowy),
• kaszel jest wilgotny, związany z odkrztuszaniem spływającej wydzieliny.

Jeśli na tym etapie sięgniemy po środki zaradcze, najprawdopodobniej inne objawy nie pojawią się.

Grypa

• zaczyna się nagle, niespodziewanie i błyskawicznie, nawet w ciągu paru godzin,
• dopada nas w pracy, w sklepie, podczas snu,
• zazwyczaj od razu pojawia się wysoka gorączka (powyżej 39°C), uczucie rozbicia, bóle mięśni i stawów,
• katar, ból gardła i kaszel przychodzą później lub wcale,
• kaszel jest suchy i napadowy,
• pojawia się silny ból głowy,
• grypa dosłownie „zwala nas z nóg”, czujemy się chorzy, niezdolni do pracy i wysiłku.

W obu schorzeniach do zakażenia zwykle dochodzi drogą kropelkową. Wystarczy, że przebywamy w towarzystwie osoby chorej i ona kichnie, bądź przez pocałunek. Do zakażenia może dojść również drogą pokarmową (np. przez używanie tych samych sztućców) a w niektórych rodzajach grypy, także w wyniku kontaktu z chorymi lub martwymi zwierzętami (np. ptakami czy świniami).
Największym niebezpieczeństwem przy nieleczonej grypie są jej powikłania. Mogą doprowadzić do zapalenia płuc, zatok nosa czy bardziej poważne, a rzadziej występujące: zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie nerwów czy zapalenie opon mózgowych.

W infekcjach górnych dróg oddechowych sprawdzają się domowe kuracje. Warto pić soki z dużą zawartością wit. C albo herbatę z dodatkiem malin lub miodu.
Skuteczne są też inhalacje z mieszanki olejków eterycznych: 4 krople eukaliptusowego, 3 – lawendowego, po jednej – goździkowego, miętowego i rozmarynowego.
Jeśli po 2-3 dniach stosowania takich metod nie poczujemy się lepiej, trzeba skorzystać z porady lekarza.

 Najważniejsze różnice pomiędzy przeziębieniem a grypą przedstawia poniższa tabela:

Naukowcy twierdzą, że przyjęcie szczepionki zmniejsza ryzyko zachorowania na grypę o blisko 80 procent. Ci, którzy mimo szczepienia zachorują, będą lżej chorowali, szybciej wrócą do formy i będą mniej narażeni na powikłania pogrypowe. Nie możemy się szczepić, jeśli jesteśmy uczuleni na białko jaja kurzego (wirusy stosowane w szczepionkach są hodowane na pożywce z tego białka).

Szczepić czy nie szczepić

Ponieważ przeziębienie wywołuje bardzo duża liczba różnorodnych wirusów, nie ma szczepionki chroniącej przed zachorowaniem. Inaczej jest w przypadku grypy, na którą szczepionki istnieją od dawna i są coraz chętnie stosowane.

Większość z nas powinna się zaszczepić. Są jednak osoby, które nie mogą się szczepić przeciw grypie, ale są i tacy, którzy wręcz powinni to zrobić.

Wskazania do szczepienia

• dzieci chodzące do żłobka i przedszkola,
• uczniowie,
• osoby pracujące w dużych skupiskach ludzkich, m.in. przedszkolanki, nauczyciele, lekarze, pielęgniarki, pocztowcy, handlowcy,
• osoby przewlekle chore (chyba, że są ku temu przeciwwskazania),
• osoby często zapadające na różne infekcje,
• seniorzy, którzy skończyli 65 lat.

Przeciwwskazania do szczepienia

• infekcja, której towarzyszy wysoka gorączka,
• okres zaostrzenia się choroby przewlekłej,
• uczulenie na składniki szczepionki lub białko jaja kurzego (jeśli cierpimy na jakąkolwiek alergię, musimy poinformować o tym lekarza. Również, gdy po poprzednim szczepieniu przeciw grypie mieliśmy reakcję uczuleniową, także powinniśmy o tym powiedzieć),
• zespół Guillaina-Barrégo (schorzenie neurologiczne),
• dzieci poniżej 6 miesięca życia,
• nadmierne odczyny poszczepienne po poprzedniej szczepionce przeciw grypie.

Niestety, przeciw grypie nie wystarczy zaszczepić się raz w życiu. Co roku atakuje nas inny wirus i co roku zmienia się skład szczepionki. Dlatego, kupując ją w aptece, sprawdzajmy termin przydatności. Aktualne wersje szczepionek przeciw grypie pojawiają się w aptekach zwykle we wrześniu. Ich ceny wahają się od 40 do 100 zł. Są to m.in. Vaxigrip, Fluarix, Influvac, Begrivac, Fluvirin, Isifluzonale S.U.
Żeby rozwinęła się pełna odporność, muszą minąć 2-3 tygodnie.
Jeśli szczepionkę przeciw grypie kupujemy sami na receptę, pamiętajmy, że w jej przypadku obowiązuje tzw. łańcuch niskich temperatur, czyli preparat od momentu wyprodukowania musi być przechowywany w temperaturze od 2 do 8 st. C (żeby nie stracił swych właściwości, nie wolno go zamrażać!). Jeżeli więc poddajemy się szczepieniu, upewnijmy się najpierw, że ten, kto nas szczepi, wyjmuje ampułkę np. z przenośnej torby-lodówki. Jeśli zaś sami kupujemy ją w aptece, najlepiej wybierzmy się tam z termosem wypełnionym pokruszonym lodem, a w domu jak najszybciej przełóżmy ampułkę do lodówki.

Grypa pandemiczna

Grypa może mieć charakter sezonowy, jak również pandemiczny. Grypa sezonowa jest najpopularniejszą odmianą choroby i występuje sezonowo, w Polsce najczęściej od późnej jesieni do wczesnej wiosny. Grypa pandemiczna występuje co kilkanaście lub co kilkadziesiąt lat. Wywołują ją nowe, nieznane u ludzi rodzaje wirusa grypy jak np. ptasia grypa, świńska grypa czy hiszpanka, która wystąpiła w latach 20.XX wieku.

Ptasia grypa

To, że ludzie mogą chorować na tzw. ptasią grypę jest dowodem na to, że wirusy przełamały barierę gatunkową i nie ma z nimi żartów. Na razie są to głównie przypadkowe zakażenia osób pracujących np. na fermach kurzych. Nie odnotowano, by osoba chora na tę odmianę grypy zaraziła innego człowieka.
Ptasia grypa grasuje głównie w Azji, a jej pandemia (epidemia ograniczona do konkretnego obszaru) ma miejsce co jakiś czas. Niestety, ostatnie obserwacje wykazały, że wirusa ptasiej grypy mogą przenosić ptaki wędrowne, a więc i my możemy być zagrożeni tą chorobą. Nie ma na nią jeszcze w pełni skutecznej szczepionki, ale naukowcy są zdania, że szczepionka przeciw zwykłej, ludzkiej grypie do pewnego stopnia chroni nas przed ptasią odmianą choroby. To kolejny powód, dla którego warto się szczepić.

Jeśli zmagasz się z objawami grypy lub przeziębienia, nie zwlekaj i  umów się na konsultację lekarską do  Poradni Internistycznej Centrum Medycznego Eter-Med w Gdańsku.