Jeżyny, w zależności od gatunku należą do owoców kwaśnych lub bardzo słodkich, są koloru ciemnofioletowego, bądź nawet czarnego. Obecnie porastają tereny całej kuli ziemskiej. Jeżyny należą do najstarszych znanych nam owoców, znaleziono je w wykopaliskach pochodzących za czasów prehistorycznych. Jeżyna bywa bardzo często nazywana czarną maliną, ożyną, ostrężyną czy dziadem. Jeżyny mogą być uprawiane podobnie jak maliny, w gospodarstwach produkcyjnych, na własny użytek w przydomowych ogródkach lub na działkach. Jeżyna jest bardzo popularna ze względu na smaczne owoce.
Jeżyny mają wysoką wartość leczniczą i spożywczą. Do celów leczniczych stosuję się owoce, liście, młode pędy, płatki kwiatów, łodygi i korzenie rośliny. Liście jeżyn od czasów starożytnych były wykorzystywane jako lek w walce z chorobami skóry, takimi jak: liszaje, wypryski, ropiejące i nie gojące się rany.
Liście jeżyny mogą być pomocne przy grypie, przeziębieniu, w chorobie reumatycznej, w chorobach żołądka i jelit, w walce z chorobami skóry, w przypadku przewlekłych zapaleń błony śluzowej, kiedy w przewodzie pokarmowym nadmiernie rozwija się flora bakteryjna i pojawiają się skłonności do wzdęć oraz biegunek.
Ten ciemnogranatowy przysmak posiada wiele dobroczynnych dla zdrowia właściwości. Jedną z zalet jeżyn jest fakt, iż zawierają one cenne antyoksydanty, czyli substancje, hamujące procesy starzenia się organizmu i są uznawane za ważny element profilaktyki chorób nowotworowych.
Wyciąg z jeżyn zalecany jest w przeziębieniach jako środek wykrztuśny, oraz stanach gorączkowych. Owoce jeżyn są stosowane w diecie dla dzieci, mają właściwości regulujące trawienie, wzmacniające i uspokajające.
Jeżyny posiadają właściwości lecznicze ściągające, przeciwbiegunkowe, przeciwbakteryjne, przeciwzapalne, moczopędne, poprawiające przemianę materii. Owoce jeżyn poleca się w leczeniu anemii, w celu regulacji pracy przewodu pokarmowego, w okresie rekonwalescencji po ciężkich chorobach.
Jeżyny są bogate w antocyjany, czerwone, niebieskie i fioletowe barwniki roślinne. Zmniejszają one kruchość naczyń krwionośnych, poprawiając ukrwienie oczu i polepszając jakość widzenia. Owoce jeżyny zawierają antocyjany i garbniki, które posiadają działanie bakteriobójcze i własności antybiotyczne. Jeżyna reguluje przemianę materii, działa wykrztuśnie oraz moczopędnie. Sok z owoców jeżyn działa też przeciwgorączkowo. Herbatki z owoców i liści mają działanie wzmacniające organizm oraz działają uspokajająco.
Jeżyny zawierają między innymi: cukry, kwasy organiczne, prowitaminę A, witaminy z grupy B, B9, witaminę C, pektyny, garbniki, flawonoidy, kwas cytrynowy, barwniki antocyjanowe, związki mineralne potasu, wapnia i magnezu. Dzięki pestkom mają sporo błonnika i podobnie jak maliny, są dobrym źródłem miedzi i żelaza. Jeżyny ze wszystkich owoców zawierają najwięcej witaminy E, zwanej witaminą młodości.
Owoce pozytywnie wpływają na pracę przewodu pokarmowego, ze względu na właściwości uspokajające, wskazane są też w zaburzeniach nerwowych. Odwar z liści działa napotnie, stosowany jest w przeziębieniu i anginie. Przynosi ulgę w przypadku nieżytów górnych dróg oddechowych. Ten sam odwar leczy również krwawą biegunkę.
Sok z jeżyn działa również napotnie i wykrztuśnie. Zalecany jest więc przede wszystkim w przeziębieniach oraz stanach gorączkowych. Warto sięgnąć po niego także w celu zwalczenia biegunki lub mdłości, złagodzenia bólu występującego przy zapaleniu jelita oraz w potrzebie obniżenia poziomu kwasów żołądkowych. Sok z jeżyn pomoże także w pokonaniu zgagi. Łagodnie regulują przemianę materii i ułatwiają usuwanie z moczem toksycznych metabolitów. Można ją stosować w zaburzeniach przemiany materii, złym trawieniu, w schorzeniach nerek i pęcherza moczowego.
Zewnętrznie stosuje się w postaci okładów na rany i owrzodzenia oraz do płukania jamy ustnej i gardła. Również do kąpieli w świądzie skóry, wyprysku i trądziku.
Owoce najsmaczniejsze są spożywane na surowo, jednak po dokładnym umyciu. Królują na naszych stołach od dawna, dostarczając nam wielu cennych składników odżywczych w postaci świeżych owoców, syropów, soków, win, nalewek, konfitur i marmolad. Można przyrządzać z nich zupy, koktajle, galaretki, kisiele, dżemy, kompoty, dodawać do ciast i deserów. Syrop z jeżyn można stosować jako polewę do lodów lub dodatek do herbaty.
Można z nich przyrządzać przetwory na zimowe wieczory, aby delektować się ich wspaniałym, niepowtarzalnym smakiem i czerpać jak najwięcej korzyści dla własnego zdrowia.
