Hipoglikemia (z łac. hypoglycaemia) jest stanem, w którym ilość glukozy we krwi spada poniżej bezpiecznego poziomu.
Stężenie glukozy we krwi osoby zdrowej waha się w granicach 60-140 mg/dl. Gdy osiągnie wartość poniżej 55-65 mg/dl (3,0-3,5 mmol/l), pogarsza się samopoczucie i występują objawy niedocukrzenia, czyli hipoglikemii. U części chorych, szczególnie ze źle wyrównaną cukrzycą i przyzwyczajonych do wyższych stężeń glukozy objawy hipoglikemii mogą się pojawić przy wyższych jej stężeniach.
Na wystapienie hipoglikemii są zagrożeni wszyscy pacjenci leczeni insuliną oraz chorzy na cukrzycę typu 2, przyjmujący doustne leki przeciwcukrzycowe (należące do grupy pochodnych sulfonylomocznika).
Do najczęściej występujących objawów niedocukrzenia należą:
- pocenie się,
- zawroty głowy,
- zmęczenie, senność,
- drżenie,
- potliwość,
- bladość na twarzy (szczególnie w okolicy ust),
- mrowienie wokół ust i języka,
- tzw. wilczy głód,
- zamglony wzrok i łazawienie,
- kołatanie serca,
- niekiedy ból głowy.
Są to objawy ostrzegawcze, informujące chorego o zbliżającym się niebezpieczeństwie. Jeżeli w tym czasie nie podejmie się właściwych działań, może dojść do zaburzeń funkcji mózgu, upośledzenia funkcji poznawczych, narastającej dezorientacji, różnorodnych zaburzeń neurologicznych i zachowania, a ostatecznie – do utraty przytomności z towarzyszącymi drgawkami.
Osoby z ciężką hipoglikemią, które straciły przytomność, należy jak najszybciej hospitalizować. Zwykle nie następuje uszkodzenie mózgu ani zgon, ponieważ stężenie glukozy wzrasta wraz z zanikiem działania insuliny.
Szczególnie ważnym zagadnieniem jest nieświadomość hipoglikemii, czyli brak zdolności odczuwania jej objawów ostrzegawczych. Oznacza to, że pierwszym objawem zbyt niskiego poziomu cukru jest utrata przytomności. Na szczęście jest to zjawisko odwracalne. Można „nauczyć” organizm prawidłowo odczuwać niedocukrzenie, unikając nawet nieznacznych hipoglikemii.
Istotnym zagadnieniem są także hipoglikemie występujące w nocy, co zdarza się znacznie częściej, niż się powszechnie sądzi. Jedynym sposobem ich wykrycia są pomiary poziomu cukru na glukometrze w godzinach nocnych.
Przyczyny hipoglikemii
Przyczyny niedocukrzenia mogą być różne. Do najczęstszych należą: niedostosowanie do aktualnych potrzeb organizmu dawki insuliny lub leków doustnych (zbyt duża dawka insuliny przed posiłkiem, zaniechanie posiłku lub zjedzenie zbyt małej porcji węglowodanów), wysiłek fizyczny nieuwzględniony w planie terapii. Należy także zwrócić uwagę na alkohol, który może wywołać i pogłębiać niedocukrzenie.
Leczenie lekkich postaci hipoglikemii, niewymagających pomocy innej osoby, polega na doustnym przyjęciu szybko wchłanialnych, prostych węglowodanów. Każdy chory, szczególnie leczony insuliną, powinien zawsze mieć przy sobie coś słodkiego, na przykład kostkę cukru, batonika. Bardzo przydatne są napoje energetyczne zawierające czystą glukozę – Red Bull czy Isostar, a także chętnie spożywane, szczególnie przez młodych pacjentów, pepsi lub coca-cola (oczywiście słodzone cukrem, a nie słodzikiem). U osób dorosłych 10 gramów glukozy podnosi jej stężenie we krwi o około 35 mg/dl. Podwyższony poziom cukru utrzymuje się przez około 45-60 minut, potem zaczyna znowu maleć. Dlatego też ważne jest, by po opanowaniu pierwszych objawów hipoglikemii przyjąć porcję węglowodanów złożonych, na przykład zjeść kanapkę. Zupełnie inne jest postępowanie w ciężkich postaciach niedocukrzenia. W takiej sytuacji należy wstrzyknąć domięśniowo glukagon i natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe, aby służby medyczne podały glukozę dożylnie. Nigdy nie wolno nieprzytomnej osobie dawać jedzenia lub picia, ponieważ może to spowodować uduszenie lub późniejsze zapalenie płuc.
Niestety, zważywszy na obecne metody leczenia, hipoglikemii nie można całkowicie wyeliminować, możliwe jest jednak zmniejszenie częstość ich występowania, szczególnie dzięki edukacji pacjentów.
Zdrowe odżywianie
Większość z nas czerpie przyjemność z jedzenia. Bogactwo dostępnych produktów z jednej strony umożliwia bardzo zdrowe odżywianie, z drugiej jednak może prowadzić do nadwagi i otyłości. Mówiąc inaczej – nie wystarczy jeść, trzeba się odżywiać!
Właściwa dieta powinna dostarczać dostosowaną do indywidualnych potrzeb danego człowieka ilość składników odżywczych, niezbędnych do wytwarzania energii oraz utrzymania procesów fizjologicznych. Ustalenie właściwych diet dokonuje się w oparciu o zasady dietetyki, ogólnych zaleceń żywieniowych dostosowanych do indywidualnych potrzeb pacjenta – wieku, trybu życia, sposobu pracy, stanu zdrowia, itp.
Korzyści wynikające z obniżenia masy ciała w przypadku nadwagi
· obniżenie ciśnienia tętniczego krwi,
· obniżenie poziomu glukozy we krwi oraz wzrost wrażliwości na insulinę (bardzo istotne u chorych z upośledzoną tolerancją glikemii oraz cukrzycą),
· obniżenie stężenia cholesterolu (spada cholesterol całkowity oraz frakcja LDL – tzw. zły cholesterol, natomiast korzystnie wzrasta frakcja „dobrego cholesterolu” HDL),
· możliwość zmniejszenia dawek leków stosowanych w leczeniu nadciśnienia tętniczego i cukrzycy,
· zmniejszenie ryzyka rozwoju choroby wieńcowej,
· lepsze samopoczucie i zwiększenie długości życia,
· więcej energii życiowej, wzrost samooceny i wiary w siebie!!!
Na naszym Portalu Wiedzy dowiecie się więcej o:
Jak się odżywiać przy cukrzycy i czy to prawda, że dietą można się wyleczyć z cukrzycy?
