Rak jelita grubego jest problemem coraz młodszych osób!
Nowotwór okrężnicy czy odbytnicy nie jest nową chorobą. Od wielu lat zmagają się z nim zarówno mężczyźni, jak i kobiety na całym świecie. Jeszcze do niedawna uważany był za chorobę atakującą głównie starsze osoby, jednak badania pokazały, że na raka jelita grubego zapadają coraz młodsi. Do wniosków tych doszli naukowcy z American Cancer Society, a także specjaliści z University of Michigan. Problem jest bardzo poważny, ponieważ tej choroby u osoby 20 czy 30 letniej nie podejrzewają nie tylko sami zainteresowani, ale nawet lekarze!
Statystyki nie są dobre.
Nowotwór jelita grubego jest drugą najczęstszą przyczyną umieralności z powodu nowotworów wśród Amerykanów. Niestety sytuacja w naszym kraju nie jest lepsza, ponieważ to właśnie Polska odnotowuje najwyższą dynamikę zachorowań na raka okrężnicy i odbytnicy w całej Europie. We wszystkich krajach europejskich odnotowuje się około 400 tysięcy zachorowań rocznie, podczas gdy w samej Polsce liczba ta wynosi nie mniej jak 14 tysięcy! Statystyki opublikowane przez Concord-3 pokazują, że nasz kraj zajmuje jedno z ostatnich miejsc pod względem przeżyć chorych. Wyprzedza nas Rumunia, Bułgaria, Słowacja i Chorwacja.
Na łamach magazynu „ American Medical Association” zostały opublikowane badania przeprowadzone przez American Cancer Society, które potwierdziły 1,4% wzrost śmiertelności z powodu raka jelita grubego u osób, które nie ukończyły jeszcze 55 roku życia. Statystyki pokazały, że od 2000 roku wzrasta śmiertelność chorych na raka okrężnicy i raka odbytnicy u osób, które są w przedziale wiekowym 20-54. Wyniki te zaskoczyły wiele osób, ponieważ w latach wcześniejszych tendencja zachorowań i śmiertelności u osób w tym wieku nie rosła, a malała.
Niestety prognozy nie są pozytywne. Naukowcy prowadzący badania nad rakiem jelita grubego uważają, że do 2030 roku wskaźniki zachorowań na ten nowotwór wzrosną aż o 90% u osób w wieku 20-34.
Badania pokazują również, że aż 90% osób, u których rak został zdiagnozowany na wczesnym etapie rozwoju przeżywają ponad 5 lat. Inaczej wygląda sytuacja chorych, u których wykryto zaawansowanego raka jelita grubego. W ich przypadku wskaźnik życia dłuższego niż 5 lat wynosi jedynie 11%.
Dlaczego coraz młodsi ludzie chorują na raka jelita grubego? Gdzie szukać przyczyny?
Jednoznaczna przyczyna zachorowań na nowotwór okrężnicy czy odbytnicy nie jest znana. Bez względu na to czy choroba atakuje osoby starsze czy osoby w młodym wieku można zauważyć coś co je łączy – są to czynniki sprzyjające zachorowaniu. Na niektóre możemy mieć wpływ, natomiast inne (np. te dziedziczne) nie są uzależnione od naszego stylu życia czy sposobu odżywiania się.
Wśród czynników ryzyka sprzyjających zachorowaniu na raka jelita grubego można wymienić:
- Czynniki genetyczne – kiedy ktoś z bliskiej rodziny zachorował na raka jelita grubego lub tez inny nowotwór,
- Nadwaga,
- Otyłość,
- Siedzący tryb życia,
- Brak aktywności fizycznej,
- Używki: alkohol, papierosy, narkotyki, dopalacze,
- Niezdrowy sposób odżywiania się (dieta bogata w tłuszcze, cukier, wysokoprzetworzone produkty, „fastfood”),
- Obecność polipów gruczolakowatych (przemiana gruczolaka w raka trwa około 10 lat),
- Zapalne choroby jelit,
- Wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- Choroba Leśniowskiego Crohna,
Według specjalistów zajmujących się badaniami na tym nowotworem, istnieją różnice w przebiegu zachorowania na raka okrężnicy u młodszych osób: nowotwór u nich znajduje się po lewej stronie odbytnicy lub okrężnicy, chorobę częściej rozpoznaje się w zaawansowanym stadium jej rozwoju (III lub IV), szanse na wyleczenie są mniejsze, a nowotwór jest bardziej agresywny.
Dr Eduardo Vilar-Sanchez, pracujący w Anderson Cancer Center w Houston przeprowadzał badania, które pokazały, że aż jedna trzecia zachorowań na raka jelita grubego u osób poniżej 35 roku życia jest związana z dziedziczeniem. To właśnie u tych osób ktoś z bliskiej rodziny już zmagał się z tym nowotworem. Doktor Eduardo Vilar-Sanchez mówi o tym, że każdy lekarz przeprowadzający wywiad lekarski z pacjentem, powinien poznać jego historię. Powinien zapytać nie tylko o dolegliwości czy objawy, ale też o choroby występujące w rodzinie.
Jakie objawy mogą sugerować raka jelita grubego
Wśród najczęstszych objawów zachorowania na nowotwór okrężnicy czy odbytnicy zarówno wśród młodszych, jak i starszych osób można wyróżnić:
- Krew w stolcu, ciemne zabarwienie stolca,
- Krwawienie z odbytu,
- Ciężkie zaparcia,
- Zapalenie otrzewnej,
- Niedrożność przewodu pokarmowego,
- Niedokrwistość,
- Bóle i skurcze brzucha,
- Bóle kolkowe,
- Trudności w wypróżnianiu się,
- Uczucie ciała obcego w odbycie,
- Bolesne parcie na stolec,
- Zmiana rytmu wypróżnień,
- Częste biegunki,
- Utrata masy ciała,
- Brak apetytu,
- Wyczuwalny guz,
- Nietrzymanie gazów i stolca,
- Osłabienie i zmęczenie.
Najważniejsze jest wczesne rozpoznanie choroby!
Ponieważ jeszcze do niedawna uważało się, że rak jelita grubego jest chorobą, na którą zapadają głównie osoby starsze, to warto nagłośnić temat i uświadomić zarówno osobom młodym, jak i wielu lekarzom, że na nowotwór odbytnicy i okrężnicy może zachorować praktycznie każdy – bez względu na wiek. Dzięki temu, osoby poniżej 50 roku życia mogą mieć odpowiednio wcześnie wykonane badania diagnostyczne, a te z kolei mogą im uratować życie.
Ponieważ w naszym kraju na najważniejsze badanie w tym kierunku, czyli kolonoskopię (bezpłatną) nie kwalifikują się osoby poniżej 50 roku życia, to warto jednak je wykonać prywatnie. Podobnie jest z kilkoma innymi badaniami.
W przypadku zaobserwowania u siebie wcześniej wymienionych objawów, należy jak najwcześniej umówić się na:
Badanie per rectum (podstawowe badanie proktologiczne), które umożliwia wykrycie guzów, torbieli, źródeł krwawień, hemoroidów. Badanie trwa kilka minut. Może nie należy do najprzyjemniejszych, ale jest bezbolesne. Stosuje się je w profilaktyce raka jelita grubego czy raka prostaty.
Badanie na obecność krwi utajonej powinny wykonać osoby, które mają objawy takie jak: utrata masy ciała, bóle żołądka, bóle podczas oddawania stolca, częste biegunki, krwawe lub smoliste stolce. Badanie to umożliwia rozpoznanie choroby wrzodowej, polipów, guzów, gruczolaków, hemoroidów, stanów zapalnych czy raka jelita grubego. Normy badania na krew utajoną w kale wynoszą od 0,5 do 1,5 ml na dobę.
Kolonoskopia – jest badaniem endoskopowym, które wykonuje się przy podejrzeniu raka jelita grubego, przy podejrzeniu polipów, przy podejrzeniu choroby Leśniowskiego-Crohna, u osób zmagających się z niewyjaśnionymi biegunkami czy w przypadku niedokrwistości z powodu niedoboru żelaza. Kolonoskopia pozwala na obejrzenie całego jelita grubego – całej odbytnicy i okrężnicy, a podczas badania możliwe jest pobranie wycinka do badania histopatologicznego. Przed kolonoskopią ważne jest wykonanie badań oceniających krzepliwość krwi , EKG, badania wykluczającego wirusa zapalenia wątroby
Sigmoidoskopia również jest badaniem endoskopowym, które umożliwia obejrzenie powierzchni błony śluzowej , wyścielającej poszczególne odcinki końcowej części jelita grubego. Wskazaniami do wykonania sigmoidoskopii są: ołówkowate stolce, krwiste stolce, uczucie niepełnego wypróżnienia się, biegunki i nieznanej przyczynie, mimowolne oddawanie stolca.
Ponieważ wczesne rozpoznanie choroby bardzo często pozwala na całkowite jej wyleczenie, warto pamiętać o diagnostyce nawet w przypadku rzadko występujących objawów i dolegliwości.
