Ciąża jest wyjątkowym okresem w życiu każdej kobiety, a wiadomość, że w jej ciele rozwija się maleństwo jest wspaniałą wiadomością dla całej rodziny. To czas wielkich zmian, czas radości, ale również czas niepokoju. Często młoda mama martwi się o prawidłowy przebieg ciąży, prawidłowy rozwój dziecka, ale też o swoje zdrowie.
Pomimo tego, że ciąża nie jest chorobą, to jest czasem szczególnym i wymaga systematycznych wizyt lekarskich oraz badań profilaktycznych.
Podstawowe badania z krwi i moczu refundowane są przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Niestety wiele bardzo istotnych badań trzeba wykonać prywatnie i warto o nich pamiętać, przede wszystkim w trosce o zdrowie mamy i dziecka.
Zachęcamy do zapoznania się z naszą szeroką ofertą badań laboratoryjnych skierowaną dla kobiet na naszej stronie internetowej: sklep.etermed.pl (przeznaczoną dla osób z województwa pomorskiego) bądź badamysie.pl (przeznaczona dla pacjentów z całej Polski)
Badania, które powinna wykonać kobieta w ciąży:
- Grupa krwi i czynnik Rh
Oznaczane są na początku pierwszego trymestru, gdyż podczas ciąży zwiększa się ryzyko wystąpienia krwawienia. Nagły krwotok wymaga przetoczenia krwi lub jej preparatów, co wymaga oznaczenia grupy krwi. Konieczne jest zachowanie wyniku badania, ponieważ w razie nagłego wypadku nie wystarczy powiedzieć lekarzowi, jaką ma się grupę krwi- trzeba mieć dokument, który to potwierdzi.
- Przeciwciała Anty-D
Sprawdzenie ich obecności we krwi jest konieczne, gdy matka dziecka ma ujemny czynnik Rh, a ojciec dodatni. W czasie ciąży trzeba to zrobić kilkakrotnie. Pierwsze badanie powinno zostać wykonane po raz pierwszy około 12 tygodnia ciąży, a kolejne powtarza się co 6-8 tygodni oraz w przypadkach krwawienia lub urazu. W razie stwierdzenia przeciwciał trzeba monitorować ich poziom oraz kontrolować stan dziecka w badaniu USG.
- Badanie moczu
Dostarcza informacji o pracy nerek i stanie całego organizmu. Do badania oddaje się mocz poranny. W czasie ciąży może się pojawić ślad białka i niewielkie ilości cukru, nie jest to jednak powód do niepokoju. Badanie to wykonywane jest co najmniej kilka razy, zazwyczaj raz na miesiąc.
- Morfologia krwi
Badanie krwi pomoże wykryć niedokrwistość, niedobory pierwiastków, zaburzenia w procesie krzepnięcia krwi, infekcje i choroby nowotworowe. Krew powinna być pobrana na czczo. W czasie ciąży obraz morfologiczny krwi nieco się zmienia. Samodzielne analizowanie wyników badania może być błędne. Badanie morfologii powtarza się co najmniej kilka razy, przeważnie raz w miesiącu.
- Poziom glukozy we krwi
Dzięki zbadaniu poziomu glukozy można wcześnie wykryć cukrzycę, która stanowi poważne zagrożenie dla przyszłej mamy i dziecka. Obciążenie organizmu, jakim jest ciąża, sprzyja ujawnianiu się tej choroby. Oznaczenie poziomu glukozy w surowicy krwi nie wystarcza do rozpoznania cukrzycy. Po 25 tygodniu ciąży wykonuje się test obciążenia glukozą. Najpierw pobiera się krew na czczo, a następnie godzinę lub dwie po wypiciu rozpuszczonej w wodzie glukozy. Ważne jest, by w czasie między wypiciem słodkiego płynu, a pobraniem krwi nie spacerować i nie spożywać posiłków.
- WR
To badanie krwi stosowane do wykrywania kiły- choroby wenerycznej. Należy je wykonać na początku i na końcu ciąży. Wczesne wykrycie i wyleczenie kiły zapobiega pojawieniu się kiły wrodzonej u dziecka.
- Badanie cytologiczne i bakteriologiczne
Badanie cytologiczne polega na mikroskopowej ocenie wymazu z szyjki macicy pod kątem obecności komórek nowotworowych lub zmian mogących przerodzić się w nowotwór. Wymaz z szyjki macicy powinien być oceniony również pod względem bakteriologicznym. Posiew bakteriologiczny to badanie na obecność bakterii i innych drobnoustrojów. Cytologię trzeba robić co roku, niezależnie od tego czy kobieta jest w ciąży, czy nie. Posiew nalezy wykonać w ostatnim miesiącu przed porodem.
- Toksoplazmoza i cytomegalia
Na początku ciąży należy sprawdzić, czy przyszła mama chorowała lub choruje na toksoplazmozę i cytomegalię. W tym celu wykonuje się badanie na obecność we krwi przeciwciał przeciwko tym chorobom. Obie są chorobami zakaźnymi, które u dorosłych przebiegają często niezauważenie, jednak dla płodu są bardzo niebezpieczne.
- Badanie USG
Dzięki niemu można upewnić się, że rozwój dziecka przebiega prawidłowo. USG obrazuje narządy wewnętrzne za pomocą odbicia wiązki ultradźwięków przetwarzanych na ekranie komputera. Umożliwia to precyzyjną ocenę budowy narządów dziecka w łonie matki. Jeśli ciąża jest pojedyncza i przebiega prawidłowo, USG robi się zwykle 4-5 razy. Jeśli potrzebna jest wzmożona czujność, powtarza się je co kilka tygodni, a czasem nawet co kilka dni. Lekarz przesuwa sondą po posmarowanym żelem brzuchu, a na ekranie pojawia się obraz wnętrza macicy, a w niej postać dziecka. Do 12 tygodnia ciąży, kiedy zarodek jest jeszcze bardzo mały, najwięcej informacji przynosi USG dopochwowe. Dokonuje się je sondą grubości palca wprowadzoną na kilka centymetrów do pochwy. W różnych okresach ciąży, lekarz może wyczytać z badania USG najważniejsze informacje dotyczące rozwoju dziecka, może także rozpoznać jego płeć.
- Antygen HBs
To badanie pozwala wykryć antygen wirusa żółtaczki zakaźnej typu B. Jest obowiązkowe pod koniec ciąży. Gdy rodząca jest nosicielką wirusa żółtaczki, personel szpitala zachowuje szczególną ostrożność przy zabiegach, by zapobiec przypadkowemu zakażeniu. Dziecko zaraz po urodzeniu otrzymuje immunoglobulinę zapobiegającą przeniesieniu na nie choroby i uszkodzeniu wątroby.
Przebieg etapów rozwoju płodu podczas ciąży:
Już na samym początku ciąży warto zastanowić się nad zapisaniem do szkoły rodzenia. Tam pod opieką wykwalifikowanego personelu przygotujesz się do porodu, nauczysz się oddychania przeponowego, relaksacji, masażu, a także nauczysz się podstaw opieki nad noworodkiem. Pacjentki zainteresowane uczestnictwem w naszej szkole rodzenia “Dar Rodzenia”, prowadzone przez naszą położną Ewę Warlikowską. Zapraszamy do zapoznania się z artykułem: Szkoła Rodzenia “Dar Rodzenia”.
TRYMESTR I
Pierwsze trzy miesiące ciąży mają ogromne znaczenie dla rozwoju Twojego dziecka. W tym okresie kształtuje się jego serce i naczynia krwionośne, a także mózg, rdzeń kręgowy oraz inne narządy. Maleństwo jest teraz szczególnie narażone na niekorzystne czynniki środowiska zewnętrznego, dlatego przez te pierwsze 3-miesiące należy szczególnie dbać o siebie.
1 MIESIĄC
Po zagnieżdżeniu się zapłodnionej komórki jajowej w macicy powstaje połączenie pomiędzy zarodkiem a krwiobiegiem matki, poprzez które rozwijające się dziecko jest zaopatrywane w tlen i niezbędne składniki odżywcze. Już pod koniec pierwszego miesiąca rozwijają się w jego organizmie układ nerwowy i pierwsze naczynia krwionośne.
Pomyśl o zajęciach w szkole przygotowującej do bycia Mamą „Dar Rodzenia„
2 MIESIĄC
W tym czasie tworzą się wszystkie narządy. Rozwija się serce i mózg, zaczynają pracować nerki i wątroba. Kształtuje się kręgosłup. Ramiona i nogi są już wyraźnie widoczne. Wyodrębnia się twarz, rozwijają się zawiązki oczu i uszu. Pod koniec drugiego miesiąca, podczas badania ultrasonograficznego można już zobaczyć bijące serduszko dziecka.
3 MIESIĄC
Sylwetka płodu nabiera coraz bardziej „ludzkich kształtów”. Na tym etapie większość narządów wewnętrznych maluszka zaczęła już funkcjonować. Na palcach dłoni i stóp zaczynają rosnąć paznokcie. Pod koniec trzeciego miesiąca tworzą się organy płciowe. Dziecko w tym okresie jest bardzo aktywne ruchowo, porusza nóżkami (nie jest to jednak jeszcze wyczuwalne), marszczy czoło, porusza ustami.
TRYMESTR II
Twoje dziecko ma już za sobą etap najbardziej intensywnego rozwoju. Ale zanim będzie w pełni gotowe, aby przyjść na świat, upłynie jeszcze trochę czasu. Przede wszystkim maleństwo będzie musiało jeszcze urosnąć. Jego organy na razie nie byłyby w stanie samodzielnie podjąć swoich funkcji.
4 MIESIĄC
Małe serduszko dziecka bije teraz dwa razy szybciej niż Twoje własne. Coraz lepiej rozwinięty centralny układ nerwowy zaczyna koordynować odruchy. Dziecko jest w stanie kierować swoimi ruchami, np. zaczyna wkładać kciuk do buzi. Pojawia się zmysł smaku. Ponadto bodźce z zewnątrz są coraz bardziej odczuwalne przez dziecko, np., gdy staniesz w pobliżu lampy, rejestruje ono światło.
5 MIESIĄC
Rączki i nóżki ulegają wydłużeniu. Wykonuje on nimi coraz bardziej intensywne ruchy, które Ty sama również możesz zacząć teraz odczuwać. Na główce dziecka przybywa włosków. Zewnętrzne narządy płciowe stają się dobrze widoczne, co pozwala na stwierdzenie płci dziecka podczas badania USG. Dziecko ma już na tyle dobrze wykształcony słuch, że reaguje na dźwięki pochodzące z zewnątrz, słyszy Twój głos. Unikaj miejsc, w których panuje hałas.
6 MIESIĄC
Dziecko ma już proporcje noworodka. Pod jego skórą zaczyna się odkładać tkanka tłuszczowa. Rozwijają się mięśnie rąk i nóg, dzięki czemu staje się on jeszcze bardziej ruchliwy. Od czasu do czasu malec miewa czkawkę, co odczuwasz jako rytmiczne postukiwania w Twoim brzuchu. Dziecko ustala swój rytm – zwiększonej aktywności i spokoju. W tym miesiącu masa ciała maluszka wzrasta dwukrotnie. Potrafi on już otwierać i zamykać oczy. Zaczyna „oddychać”, czyli przygotowywać płuca do pracy, wzmacniając tym samym mięśnie klatki piersiowej. W szóstym miesiącu mózg dziecka coraz lepiej funkcjonuje. Zaczyna ono rozpoznawać głos mamy. Ponadto każde zdenerwowanie i sprzeczka są odczuwalne przez dziecko. Dlatego powinnaś wystrzegać się stresujących sytuacji, bo Twoje maleństwo przeżywa wszystko tak samo mocno jak Ty. Często odpoczywaj i pamiętaj o ćwiczeniach oddechowych- przekonasz się jak wielkie znaczenie będzie to miało przy narodzinach dziecka.
TRYMESTR III
7 MIESIĄC
Trwa faza wzrostu i przybierania na wadze. Twoje dziecko ma obecnie ok. 35 cm długości i waży około 1 kg. Prawie wszystkie jego organy są już wykształcone. Maluch zdobywa teraz nowe umiejętności, np. uczy się zaciskać paluszki w piąstki. Porusza się w rytm muzyki, której dźwięki dochodzą do niego z zewnątrz. Reaguje na głaskanie i delikatny masaż Twojego brzucha. Czasem silnie kopie, gdy jest zniecierpliwiony.
8 MIESIĄC
Dziecko przyjęło już prawdopodobnie pozycję gotową do porodu, czyli główką do dołu i jest na tyle duże, aby mogło znieść wysiłek związany z narodzinami. Jednak jego płuca potrzebują jeszcze trochę czasu na przygotowanie się do samodzielnego oddychania. W tym okresie maluszek dużo śpi. Natomiast wtedy, gdy czuwa silnie wymachuje rękami i nogami.
9 MIESIĄC
Pod koniec ciąży Twoje dziecko mierzy już ok. 50 cm. Nadal też przybiera na wadze. Zaczyna mu brakować miejsca w Twoim brzuchu, dlatego porusza się teraz mniej intensywnie. Ułożenie jego ciała (główką do dołu) wskazuje, że zbliża się pora narodzin. Również zmysły dziecka są już gotowe do wyjścia poza brzuch mamy.
Podczas trwania ciąży wiele kobiet zadaje sobie pytanie, czy mogą one być aktywne fizycznie:
Aktywność fizyczna w trakcie ciąży pozwala zachować dobrą kondycję i dobre samopoczucie przez okres całej ciąży oraz zależy Ci na szybkim powrocie do pełnej sprawności po porodzie, pomyśl o ćwiczeniach fizycznych.
O ile Twoja ciąża przebiega bez zakłóceń, niezbyt intensywny, ale regularny wysiłek fizyczny sprawi, że będziesz czuła się lepiej, a Twoje ciało przygotuje się do wysiłku, jaki czeka Cię podczas porodu. Jednak zanim zaczniesz ćwiczyć, porozmawiaj z lekarzem prowadzącym, czy nie ma jakichkolwiek dodatkowych przeciwwskazań do uprawiania przez Ciebie sportu.
Ćwiczenia fizyczne pomogą Ci w walce z porannym uczuciem zmęczenia i poprawią krążenie krwi. Wpłyną również korzystnie na pracę jelit, zapobiegając zaparciom. Przyszłe mamy znakomicie czują się po ćwiczeniach w wodzie. Wybierając basen, zwróć uwagę, by woda w nim była ozonowana (niebieska), a nie chlorowana (zielona). Możesz też znaleźć ośrodek fitness prowadzący specjalne zajęcia dla kobiet w ciąży. Powinnaś jednak zachować zdrowy rozsądek, unikając sportów, których uprawianie może prowadzić do urazów.
Zalecane dyscypliny sportowe podczas okresu trwania ciąży:
- ćwiczenia oddechowe
- pływanie
- spacery
- gimnastyka dla ciężarnych
- taniec
Stanowczo niezalecane:
- bieganie
- nurkowanie z rurką
- aerobik
- sauna
- wędrówki górskie (na wysokości powyżej 2500 m n.p.m.)
- wiosłowanie
- przewroty
- tenis stołowy
Zabronione:
- sporty ekstremalne
- sporty walki
- sporty siłowe
- sporty zespołowe (ryzyko uderzenia)
- surfing
- jazda konna
- jazda na nartach
