Uszkodzenia łąkotek – leczenie i rehabilitacja
Uszkodzenia łąkotek są jednymi z najczęściej występujących schorzeń w obrębie kolana. Łąkotki stawu kolanowego zlokalizowane są w obrębie torebki stawowej, która otacza staw kolanowy. Są to włóknisto-chrzęstne struktury, przypominające kształtem półksiężyce czy kliny z wgłębioną podstawą. W stawie kolanowym znajdują się dwie łąkotki: przyśrodkowa MM oraz boczna ML. Pomimo tego, że bardziej ruchliwa jest łąkotka boczna , to urazy najczęściej występują w łąkotce przyśrodkowej.
Łąkotki odgrywają bardzo ważną rolę w stawie kolanowym:
- Dopasowują do siebie powierzchnie stawowe,
- Biorą udział w przenoszeniu obciążeń z powierzchni stawowych na nadkłykciach kości udowej, na powierzchnie stawowe na kłykciach kości piszczelowej,
- Biorą udział w rozprowadzaniu płynu maziowego,
- Amortyzują drgania i wstrząsy,
- Przejmują na siebie znaczną część obciążeń stawu kolanowego,
- Chronią torebkę stawową oraz błonę maziową przed zakleszczeniem,
- Biorą udział w odżywianiu powierzchni stawowych,
- Chronią chrząstki stawowe kości piszczelowej i udowej przed ścieraniem się.
Wśród przyczyn uszkodzenia łąkotki można wyróżnić:
- Zmiany zwyrodnieniowe,
- Pojedyncze urazy,
- Sumujące się mikrourazy,
- Urazy sportowe,
- Nadmierne obciążenia zgiętego stawu kolanowego,
- Torbiele wewnątrzstawowe,
- Zanurzenia struktury łąkotek
Diagnostyka
Rozpoznaniem uszkodzeń w obrębie stawu kolanowego zajmuje się specjalista ortopedii. Na konsultację lekarską warto się umówić do Centrum Medycznego Eter-Med, gdzie pacjentów przyjmują doświadczeni i wykwalifikowani specjaliści. Podczas konsultacji ortopedycznej lekarz przeprowadza wywiad z pacjentem, podczas którego pyta o mechanizmu urazu oraz występujące dolegliwości.
Wśród objawów najczęściej zgłaszanych przez pacjenta wyróżnia się:
- Ostry i nagły ból kolana,
- Ból nasilający się podczas chodzenia i klękania,
- Okresowe blokowanie się stawu,
- Słyszalne trzaski w kolanie,
- Obrzęk stawu kolanowego,
- Zmiana obrysu stawu kolanowego,
- Nadmierne ocieplenie kolana,
- Uczucie przeskakiwania w kolanie,
- Uczucie uciekania kolana,
- Ograniczenie ruchomości stawu kolanowego,
- Trudności ze zgięciem lub wyprostem kolana,
- Blokowanie i sztywnienie kolana,
- Trudności z poruszaniem się.
Rozpoznanie uszkodzenia łąkotki obejmuje także badanie ortopedyczne, podczas którego lekarz ogląda staw kolanowy, obserwuje ruchy w stawie, dotyka kolana i przeprowadza tzw. testy łąkotkowe, np. test Murray’a, test Apleya, test Childressa, test Bragarda czy objaw Payra.
Istotne znaczenie w diagnostyce uszkodzenia łąkotek odgrywają badania obrazowe: USG stawu kolanowego, RTG stawu kolanowego, rezonans magnetyczny.
Powyższe metody diagnostyczne umożliwiają nie tylko wykrycie uszkodzenia łąkotki, a także stopień jej uszkodzenia. Może to być:
- Pierwszy stopień – obrzęk i zmiękczenie łąkotki,
- Drugi stopień – pęknięcie i fragmentacja niepełnej grubości,
- Trzeci stopień – pęknięcie pełnej grubości sięgające do kości podchrzęstnej bez osłonięcia kości,
- Czwarty stopień – ubytki odsłaniające kość podchrzęstną.
Metody leczenia uszkodzenia łąkotki
Po prawidłowo przeprowadzonej diagnostyce, specjalista ortopedii proponuje właściwą do urazu metodę leczenia. Terapia może obejmować leczenia zachowawcze lub operacyjne.
Zachowawcze metody leczenia obejmują przede wszystkim modyfikację aktywności ruchowej, i farmakoterapię. Pacjentom zaleca się przyjmowanie leków przeciwobrzękowych i przeciwzapalnych (np. w formie maści, żeli). Pomocne mogą być też zabiegi z zakresu fizykoterapii i rehabilitacja.
Jeśli szczelina pęknięcia łąkotki jest większa niż 5 mm, a łąkotka jest niestabilna, lekarz może zaproponować leczenie operacyjne. Jest to o wiele bardziej skuteczna metoda leczenia uszkodzenia stawu kolanowego. Coraz częściej odchodzi się od klasycznych operacji chirurgicznych zastępując je zabiegami artroskopowymi. Gdański Szpital Chirurgii Jednego Dnia 1Day Clinic posiada w swojej ofercie zabiegi artroskopowe stawu kolanowego ATS, podczas których lekarze przeprowadzają m.in. szycie łąkotek czy mikrofrakturacje. Zabieg jest wykonywany w znieczuleniu, trwa około 60 minut, a pacjent może wrócić do domu znacznie szybciej niż w przypadku tradycyjnej operacji. Przed artroskopią stawu kolanowego warto skorzystać z konsultacji kwalifikującej pacjenta do zabiegu, podczas której lekarz omówi przebieg operacji, rozwieje wątpliwości pacjenta i udzieli wskazówek dotyczących przygotowania się do zabiegu.
Do pełnego powrotu do zdrowia niezbędna jest prawidłowa rehabilitacja i fizjoterapia, dlatego po operacji należy skonsultować się ze specjalistą rehabilitacji i fizjoterapeutą, którzy po zapoznaniu się z przebytą operacją i stanem pacjenta zaproponują odpowiednie ćwiczenia i ustalą indywidualny plan terapii dla pacjenta.
Rehabilitacja powinna opierać się na profilaktyce przeciwobrzękowej po zabiegu, która polega na prawidłowym ułożeniu operowanej kończyny, chłodzeniu stawu kolanowego i przyjmowaniu zastrzyków przeciwzakrzepowych.
Postępowanie fizjoterapeutyczne po artroskopii stawu kolanowego powinno obejmować zabiegi działające przeciwbólowo i regeneracyjnie, m.in.:
- Laseroterapię,
- Prądy Tens,
- Terapię światłem spolaryzowanym Bioptron,
- Terapię polem magnetycznym,
- Ultradźwięki,
- Elektrostymulację.
Bardzo dobre efekty terapeutyczne po tego rodzaju zabiegu przynosi również krioterapia, czyli leczenie zimnem. Wielu ortopedów zaleca także kinesiotaping, który polega na oklejeniu stawu kolanowego specjalnymi plastrami. Pacjenci chwalą sobie także masaż tkanek miękkich, który zmniejsza wzmożone napięcie w tkankach, poprawia ich krążenie i odżywianie.
Niezwykle istotne w szybkim powrocie do zdrowia i sprawności są ćwiczenia lecznicze, czyli kinezyterapia. Przeprowadzają ją doświadczeni specjaliści Centrum Rehabilitacji i Fizykoterapii Eter-Med w Gdańsku. Mogą to być ćwiczenia izometryczne, ćwiczenia rozciągające, ćwiczenia pobudzające stymulację nerwowo-mięśniową, ćwiczenia na podwieszkach. W początkowym etapie kinezyterapii należy wykonywać ćwiczenia nie obciążające operowanego stawu, dopiero z czasem można stopniowo wprowadzać ćwiczenia oporowe (wzmacniające siłę mięśni), a na samym końcu terapii, ćwiczenia dynamiczne w pełnym obciążeniu. Po wszystkich ćwiczenia warto schładzać staw lodem, kompresem chłodzącym lub żelem chłodzącym.
Standardem postępowania po artroskopii łąkotek często jest też protokół RICE, z angielskiego: Rest, Ice, Compression, Elevation, co oznacza: odpoczynek, lód, ucisk, uniesienie. Metoda ta skraca czas leczenia, ogranicza opuchliznę i ból.
