Wegetarianizm jest rodzajem diety, a także stylem życia, którego najważniejszym elementem jest wyłączenie z posiłków mięsa oraz zawierających je produktów. Typowe potrawy wegetariańskie nie wykluczają jednak mleka, jaj, miodu i nabiału, pomimo, że te również są produktami pochodzącymi od zwierząt.
Lekarze i dietetycy są zdania, że odpowiednio dobrana i zrównoważona dieta wegetariańska może być zdrowa i stosowana przez długi czas. Aby uniknąć problemów zdrowotnych podczas stosowania diety, należy włączyć do jadłospisu produkty bogate w witaminy (zwłaszcza B12, D3), cynk, żelazo oraz inne minerały.
Większość osób stosujących dietę wegetariańską:
- nie ma problemów z otyłością,
- ma niskie stężenie cholesterolu we krwi,
- ma niższe ciśnienie tętnicze,
- rzadziej choruje na choroby serca,
- rzadziej choruje na cukrzyce, miażdżycę,
- rzadziej zmaga się z osteoporozą,
- rzadziej zmaga się z nowotworami,
- rzadziej ma zaparcia i hemoroidy,
- rzadziej ma problemy z nerkami,
- ma lepsze trawienie (dzięki wysokiej zawartości błonnika).
Wśród diet wegetariańskich wyróżnia się:
Weganizm
To filozofia i dieta oparta na całkowitym wykluczeniu produktów pochodzących od zwierząt, włącznie z mlekiem, jajami, miodem, rybami. Dotyczy to wszelkiego rodzaju produktów, nie tylko tych spożywczych, ale także wełny, odzieży ze skóry, futer, a także jedwabiu. Weganie decydują się na taką dietę i styl życia ze względów zdrowotnych, etycznych, religijnych i ekologicznych. Ich jadłospis oparty jest przede wszystkim na produktach pochodzenia roślinnego: zbożach, makaronach, ryżu, owocach, warzywach, orzechach.
Frutarianizm
To bardzo radykalna dieta, wykluczająca nie tylko mięso i produkty pochodzące od zwierząt, ale też warzywa. Jest to dieta oparta przede wszystkim na owocach, jednak nie wszystkich, ale tylko tych które same spadły z drzewa czy krzaka. Osoby stosujące tą dietę nie mogą jeść owoców, które musieliby „uśmiercić” poprzez zerwanie. Jest to zdrowa i bezpieczna dieta, o ile trwa zaledwie kilka dni. Nie można jej stosować prze dłuższy czas. Frutarianizm ma na celu oczyszczenie organizmu z toksyn, a także pozbycie się zbędnych kilogramów.
Frutarianie jedzą: cytrusy, inne owoce kwaśne (np. ananasy), średnio kwaśne (np. wiśnie, jabłka, mango), słodkie ( np. winogrona, banany), oleiste (np. oliwki, orzechy kokosowe), niesłodkie (np. pomidory), a także owoce suszone (np. rodzynki, śliwki). Osoby będące na diecie frutariańskiej powinny pić przynajmniej 2 litry płynów dziennie, a także powinny jeść małe porcje owoców (za to częściej, co 2-3 godziny).
Witarianizm
Jest to dieta polegająca na wyłącznym spożywaniu surowych warzyw i owoców, wyklucza również mięso. Osoby ją stosujące nie jedzą produktów, które osiągnęły temperaturę powyżej 42 stopni. Nie jedzą produktów gotowanych, smażonych, ani pieczonych, a spożywają produkty letnie. Podstawą diety są orzechy, miód, warzywa i owoce oraz oleje.
Makrobiotyka
Jest dietą niskobiałkową, inspirowaną filozofią wschodu. Polega na spożywaniu produktów nieprzetworzonych i niekonserwowanych. Można spożywać warzywa, produkty zbożowe i ziarna. Jest to to dieta skierowana dla osób, których celem jest oczyszczenie organizmu, spalenie tkanki tłuszczowej oraz dążenie do równowagi wewnętrznej organizmu. Twórca diety Georg Oshawa twierdzi, że zachowanie harmonii można uzyskać odpowiednio łącząc produkty np. zboża z warzywami czy ryby z sałatami.
Laktowegetarianizm
To dieta, która poza produktami roślinnymi, włącza do jadłospisu mleko i jego przetwory. Należy jednak zrezygnować z jedzenia jaj, mięsa i ryb.
Laktoowowegetarianizm
To dieta polegająca na rezygnacji z mięsa i ryb, natomiast można jeść jaja, miód i nabiał. Zwolennicy laktoowowegetarianizmu mięso zamieniają wyrobami mleczarskimi i jajami, które również są bogate w białko i wiele cennych substancji odżywczych. Niezbędne dla organizmu tłuszcze otrzymują z awokado, orzechów i ziaren.
Semiwegetarianizm
Jest systemem żywienia, który wyklucza spożywanie wołowiny, wieprzowiny i czerwonych gatunków mięsa, nie ma jednak przeciwwskazać do jedzenia drobiu, ryb, jaj i mleka. Bez ograniczeń można też spożywać warzywa i owoce, które są niezwykle cennym źródłem witamin i minerałów. Semiwegetarianizm uznawany jest przez z wielu specjalistów za alternatywę wegetarianizmu, którą mogą stosować prawie wszyscy, gdyż nie grozi powstawaniem niedoborów pokarmowych. Jest to dieta pomagająca pozbyć się problemów związanych z otyłością, chorobami serca, miażdżycą, a nawet cukrzycą.
Kto może stosować dietę wegetariańską?
Dieta wegetariańska, jak każda inna dieta powinna być stosowana w oparciu o zalecenia i podstawy naukowe. Nagłe wykluczenie wszystkich produktów pochodzenia zwierzęcego może doprowadzić do wielu niedoborów, m.in. : niedoborów aminokwasów, białka, składników mineralnych i witamin takich jak witamina D czy B12, a także może wywołać nieodwracalne zmiany w organizmie. Osoby dodatkowo rezygnujące ze spożywania mleka i produktów mlecznych narażone są na niedobory wapnia, co może mieć niekorzystny wpływ na stan kości.
Jednak diety wegetariańskie mogą też mieć pozytywny wpływ na organizm człowieka, gdyż zwiększona ilość warzyw i owoców wiąże się ze zwiększoną ilością błonnika pokarmowego, witaminy C, a także składników takich jak: flawonoidy, tokoferole, karotenoidy. Ponadto dieta wegetariańska zawiera mnie soli kuchennej, a więcej potasu, magnezu i nienasyconych kwasów tłuszczowych.
Nie tylko dieta, a styl życia
Wegeterianizm jest nie tylko dietą. To dla wielu osób sposób na życie. Dieta wegetariańska wiąże się nie tylko z niejedzeniem mięsa i produktów pochodzących od zwierząt, ale wyklucza także palenie papierosów i spożywanie napojów alkoholowych, a także ogranicza picie kawy i herbaty. Osoby będące na diecie zazwyczaj są aktywne fizycznie i regularnie uprawiają sport.
Wegetarianie nie tylko nie zjedzą mięsa, ale też nie założą ubrań powstałych ze skóry, bądź futra, nie kupią kosmetyków testowanych na zwierzętach czy zawierających komponenty odzwierzęce. Listę przyjaznych zwierzętom kosmetyków przygotowuje Organizacja PETA (People for the Ethical Treatment of Animals). Popularne wśród wegetarian są kosmetyki domowego wyrobu. Przygotowują je z produktów kuchni wegetariańskiej. Na wegetariańskich stronach internetowych bez trudu można znaleźć przepis na ogórkowy tonik, maseczkę z fasoli czy szampon z mięty.
Bardzo często wegetarianie wspierają inicjatywy mające na celu ratowanie zwierząt, wspierają organizacje ekologiczne i uczestniczą w akcjach związanych z problemem głodu na świecie.
Jedzenie mięsa, a największe religie świata
Żadna z religii nie zabrania jedzenia warzyw i owoców. Istnieją jednak religie, które są przeciwne spożywaniu mięsa i wprowadzają pewne ograniczenia dotyczące jego rodzaju. Pomimo, że można spotkać osoby, które nie jedzą mięsa ze względów wyznaniowych, to żadna z większych religii na świecie nie nakazuje przejścia na pełen wegetarianizm.
W buddyzmie, taoizmie i hinduizmie zabronione jest zabijanie zwierząt, nie ma natomiast zakazu spożywania mięsa, lecz zaleca się stosowanie diety bez jego udziału.
Zwolennikami diety bezmięsnej są wyznawcy buddyzmu, którzy szczególnym szacunkiem darzą zwierzęta.
Chrześcijanie nie jedzą mięsa podczas adwentu, Wielkiego Postu oraz w piątki. Warto jednak dodać, że nie wszyscy chrześcijanie przestrzegają tej zasady.
Hindusi jedzą mięso, ale nie każde. Ze swojej diety wykluczają spożywanie wołowiny, a także mleka krowiego. W ich religii „święta krowa” otoczona jest kultem i ogromnym szacunkiem.
Judaizm natomiast słynie z potraw koszernych. Podczas przygotowywania mięsa, w towarzystwie rabina usuwa się z niego całą krew, tak aby nie skalała pokarmu. Według judaizmu krew jest życiem, a żywych istot się nie je.
Taoizm i Konfucjanizm , religie dalekiego wschodu charakteryzuje zasada równowagi przeciwieństw Ying i Yan. Czynnik męski reprezentuje mięso, natomiast czynnik damski warzywa. Te dwa czynniki powinny znaleźć się na talerzu w jednakowych proporcjach, dzięki czemu zapewnią zdrowie ciała i duszy.
