Higiena intymna u dziewczynek
- Jak myć okolice intymne dziewczynek w wieku noworodkowym i niemowlęcym? W jakim kierunku? Jakich środków pielęgnacyjnych używać?
Higiena intymna u dziewczynek jest bardzo ważna i nie należy zapominać o tej okolicy, zwłaszcza że aktualnie nie kąpie się noworodków codziennie. Bardzo ważny jest też kierunek mycia i jest to podstawa higieny – zawsze czyścimy od góry do dołu, tj. od wzgórka łonowego do odbytu. Wszelkie czynności związane z higieną intymną wykonujemy zawsze w tym kierunku, niezależnie od wieku. Bez znaczenia jest też, czy jest to podcieranie, mycie czy osuszanie. Nigdy nie należy robić tego odwrotnie, gdyż wiąże się to ze zwiększonym ryzykiem zakażenia układu moczowego poprzez przeniesienie bakterii kałowych, które fizjologicznie bytują w okolicy odbytu, do cewki moczowej czy sromu, gdzie stają się drobnoustrojami patogennymi i mogą wywoływać zakażenia.
Po oczyszczeniu okolic intymnych skórę warg sromowych większych, krocza, pachwin, okolicy odbytu i szpary pośladkowej należy posmarować kremem. Do codziennej pielęgnacji wystarczy preparat natłuszczający lub nawilżający. Wiele mam preferuje maści recepturowe na bazie lanoliny, wazeliny czy euceryny, które dodatkowo mogą być wzbogacone witaminami. Można też kupić gotowe preparaty o takim składzie. Ważne jest, aby smarować cienką warstwą zewnętrzne okolice płciowe i nie wprowadzać kremu pomiędzy wargi sromowe.
- Czy wystarczy tylko wieczorne mycie, czy powinno się myć (z użyciem wody, a nie tylko chusteczek nawilżanych) także po każdym wypróżnianiu? I jaką wodą myć – przegotowaną czy prosto z kranu? (wiem, że to pytanie może się wydać trywialne, ale naprawdę są rodzice, którzy stosują tylko chusteczki, więc warto to podkreślić; tym bardziej, że obecnie nie ma zwyczaju codziennej kąpieli niemowlaka.
Dziecko karmione piersią może się wypróżniać po każdym karmieniu, czyli nawet kilkanaście razy dziennie, zatem zdecydowanie nie wystarczy tylko wieczorne mycie i należy myć tę okolicę po każdym wypróżnieniu.
Myjemy przede wszystkim wodą!
Woda do toalety intymnej musi być przede wszystkim ciepła, niekoniecznie przegotowana. Można myć dziecko na przewijaku za pomocą wacików, które moczymy w pojemniczku z wodą. Jest to dobre rozwiązanie dla początkujących rodziców oraz wygodna metoda toalety noworodków. Starsze dzieci można umyć pod kranem z bieżącą wodą. Metoda ta wymaga jednak wprawy, bo z upływem czasu dziecko staje się bardziej ruchliwe oraz cięższe i nie zawsze jest to takie proste.
Nie należy się też obawiać, że drobnoustroje z nieprzegotowanej wody przenikną przez skórę i zaszkodzą dziecku – do kąpieli dziecka w wanience również nie używamy wody przegotowanej i nie wiąże się to z żadnymi powikłaniami. Zatem nie ma takiej potrzeby, aby woda do higieny intymnej była przegotowana.
- Wielu rodziców korzysta z dobrodziejstwa współczesności i używa chusteczek nawilżanych do pupy dziecka niemal nieustannie, także w domu. Czy to jest zdrowe dla okolic intymnych dziecka i czym grozi?
Nawilżane chusteczki przydadzą nam się i świetnie się sprawdzą poza domem, gdy dostęp do wody nie jest możliwy. W domu jednak nie powinniśmy ich używać, gdyż nawet najlepsze chusteczki nie zapewnią prawidłowej toalety, jaką zapewni woda. Zatem jeśli jesteśmy w domu, używajmy chusteczek tylko w wyjątkowych sytuacjach, bo nie wyczyszczą one dobrze skóry. Poza tym chusteczki zostawiają lepki osad na skórze i są zimne, zwłaszcza te bardzo nasączone, co na pewno nie jest przyjemne dla dziecka. Dodatkowo ich nadmierne używanie sprzyja sklejaniu się warg sromowych mniejszych, co z kolei może skutkować zapaleniem dróg moczowych. Ponadto niekiedy zdarzają się reakcje alergiczne na substancje, którymi są nasączone chusteczki, co może doprowadzić do wyprysku alergicznego w okolicy pieluszkowej.
Synechia, czyli sklejenie warg sromowych mniejszych objawia się obecnością cienkiej prześwitującej błonki pomiędzy wargami sromowymi mniejszymi. Sklejenie warg może być częściowe bądź całkowite, kiedy ujście dla wypływu moczu jest naprawdę niewielkie, czasem może też dojść do całkowitego zatrzymania moczu i jest to wskazanie do natychmiastowej interwencji chirurgicznej. Nigdy nie należy samemu próbować rozrywać zrostu, gdyż może to doprowadzić do poważnych powikłań, zarówno fizycznych jak i psychicznych. Jeśli zaobserwujemy sklejenie się warg, należy udać się do pediatry. Lekarz przepisze maść estrogenową bądź sterydową, która zazwyczaj wystarcza. W razie braku efektu pediatra skieruje dziecko do chirurga lub ginekologa dziecięcego, który wykona zabieg rozklejenia zrostu w znieczuleniu miejscowym. Na szczęście przy szybkim rozpoznaniu i częściowym sklejeniu warg leczenie miejscowe jest zazwyczaj skuteczne i nie ma potrzeby chirurgicznej interwencji.
Należy zatem prawidłowo dbać o higienę tej okolicy i ograniczyć stosowanie nawilżanych chusteczek, aby uniknąć tego typu powikłań.
- Czy powinno się rozchylać wargi sromowe podczas mycia? Jak „głęboko” czyścić?
Należy to robić, ale bardzo ostrożnie. Rozchylamy tylko wargi sromowe większe i delikatnie oczyszczamy tę okolicę z resztek mastki, kremów, moczu czy kału, które się tam dostały. Jeśli okolica jest czysta, nie ma potrzeby, aby dokonywać toalety krocza przy każdym przewijaniu. Bardzo ważne jest też, żeby nigdy podczas oczyszczania nie wprowadzać palca, kremów czy chusteczki do pochwy.
- Jakim kremem pielęgnować pupę niemowlaka? Jaka jest różnica między kremem przeciw odparzeniom a kremem na odparzenia? (część rodziców profilaktycznie smaruje kremem na odparzenia zdrową pupę dziecka)
Zasada jest prosta – na zdrową skórę stosujemy krem przeciw odparzeniom, którego zadaniem jest ochrona wrażliwej skóry niemowląt przed odparzeniami pieluszkowymi poprzez nawilżenie i natłuszczenie skóry. Krem pokrywa naskórek warstwą tłuszczową, redukując tym samym wpływ niekorzystnego działania czynników zewnętrznych. Krem zapobiegający odparzeniom zazwyczaj jest zwykłym tłustym bądź nawilżającym kremem dla dzieci. Natomiast kremy na odparzenia zawierają najczęściej w swoim składzie tlenek cynku, mający właściwości ściągające, łagodzące i ochronne. Kremy te są gęste, białe oraz ciężkie i stosujemy je dopiero wtedy, gdy dziecko będzie miało odparzenia. Ich zadaniem jest tworzenie ochronnej bariery na skórze, która ma ją zabezpieczyć przed dalszym drażniącym działaniem moczu i kału, dodatkowo też łagodzi wywołany stan zapalny.
Zatem krem na odparzenia i krem przeciw odparzeniom znacznie się różnią swoim składem, konsystencją i zastosowaniem, należy więc je odróżniać i stosować je zgodnie z przeznaczeniem. Do codziennej pielęgnacji zdrowej skóry stosujemy kremy tłuste i lekkie, zaś do skóry odparzonej kremy gęste o właściwościach łagodzących.
- Czym różni się pieluszkowe zapalenie skóry od zapalenia pochwy i sromu? Jak leczyć obie przypadłości?
Pieluszkowe zapalenie skóry jest jedną z najczęstszych zmian chorobowych skóry okresu noworodkowego i niemowlęcego. Zwykle dotyczy niemowląt pomiędzy 7. a 12. miesiącem życia. Jest to stan zapalny skóry, dla którego charakterystyczne są zmiany wypryskowe typu rumień, grudki, pęcherzyki, nadżerki itp, zlokalizowane w miejscu przylegania pieluszki. Objawy te powodują duży dyskomfort u dziecka, szczególnie gdy wspomnianym zmianom zapalnym towarzyszy świąd skóry. Często dochodzi też do nadkażenia opisanych zmian drożdżakami i bakteriami, co dodatkowo nasila dolegliwości.
Zapalenie pochwy i sromu objawia się podrażnieniem oraz zaczerwienieniem tkanek sromu, wyciekiem wydzieliny z pochwy, bolesnością, świądem, bolesnym oddawaniem moczu, otarciem naskórka, a czasem krwawieniem i jest jednym z najczęstszych problemów ginekologicznych u dziewczynek przed okresem dojrzewania.
Leczenie obu przypadłości jest wielokierunkowe i zależy od przyczyny. Zawsze warto się skonsultować z lekarzem, który zaleci odpowiednie leczenie miejscowe, a niekiedy – w ciężkim przypadkach – także leczenie ogólne, celem złagodzenia takich objawów jak ból, świąd czy pieczenie skóry. Leczenie miejscowe polega na stosowaniu maści przeciwgrzybiczych czy przeciwbakteryjnych, niekiedy sterydowych, które zawsze należy stosować po kontrolą lekarza. Warto też zrobić nasiadówki np. z kory dębu. W obu przypadkach podstawą leczenia zawsze jest higiena. U najmłodszych dziewczynek będą to częste zmiany pieluszki, wietrzenie pupy i rezygnacja z chusteczek nawilżanych. U nieco starszych dziewczynek podstawą jest regularna zmiana bawełnianej bielizny, noszenie bawełnianych rajstop bądź spodni, podmywanie z unikaniem drażniących mydeł i właściwy kierunek podcierania.
Każda mama powinna uczyć córkę prawidłowych zasad higieny oraz techniki mycia okolic intymnych. Okolica ta powinna być myta codziennie, najlepiej wodą z delikatnym środkiem myjącym – tym samym, którego używamy do reszty ciała. Nie ma bowiem podstaw do używania płynów do higieny intymnej u dzieci.
Zatem każda dziewczynka – mała czy duża, powinna już od najmłodszych lat znać podstawowe zasady prawidłowej higieny intymnej, bo zdecydowanie lepiej jest zapobiegać niż leczyć.
